તારા નામમાં, ઓ સ્વતંત્રતા, મીઠી આ શી વત્સલતા ભરી !
મુરદાં મસાણેથી જાગતાં – એવી શબ્દમાં શી સુધા ભરી !
પૂછી જોજો કોઈ ગુલામને-
ઊઠ્યા કેવા ઓઘ એને મને
મળી મુક્તિ મંગળ જે દિને :
એને કાને શબ્દ પડ્યો ‘તું સ્વાધીન!’ – શી ઓ હો સુખની ઘડી !
એની આંખ લાલમલાલ : છાતીમાં છોળો છલકાઈ પડી !
-તારા નામમાં, ઓ સ્વતંત્રતા
એને ભાન મુક્તિ તણું થયું :
એનું દૈન્ય ક્યાં ટપકી ગયું ?
એનું દિલગુલાબ ઝૂલી રહ્યું :
એના મસ્તકે નમવાનું ભૂલી આભ શું માંડી આંખડી,
એની ઊર્મિ રાંક મટી રૂડા જગબાગમાં રમવા ચડી.
-તારા નામમાં, ઓ સ્વતંત્રતા
પડું કેદખાનાને ઓરડે,
લટકુંયે ફાંસીને દોરડે,
લાખો ગોળી તોપ તણી ગડે:
તારો હાથ હોય લલાટ, તો ભલે આવે જુલ્મ તણી ઝડી !
તારું નામ હોય જબાન, તો શી છે ભીતિ, ઓ મારી માવડી !
-તારા નામમાં, ઓ સ્વતંત્રતા
કાળી રાત ચોગમ ઘૂઘવે,
લાખો શાપ બંધુજનો લવે,
વા’લા વેરી થૈ રોવે-મૂંઝવે :
છૂપ્યા ચંદ્ર-સૂરજ-તારલા, મધસાગરે મારી નાવડી;
ત્યાંયે જોઉં દૂર ઝબૂકતી, તારા દ્વારની ઝીણી દીવડી.
-તારા નામમાં, ઓ સ્વતંત્રતા
મારા દેશનાં સહુ શોષિતો,
દુનિયાનાં પીડિતો-તાપિતો
ખૂણે ખૂણે ગાય તારાં ગીતો :
એનાં ભૂખ્યાં પેટ છતાં એને, કેવી મોંઘી તું, કેવી મીઠડી !
એનાં બેડી બંધન તૂટશે, એવી આશે ખલ્ક બધી ખડી !
-તારા નામમાં, ઓ સ્વતંત્રતા
ઝવેરચંદ મેઘાણી
-સિંધુડો
